Θυρεοειδής: Συμπτώματα που δεν πρέπει να αγνοήσετε!

Ο θυρεοειδής είναι ένας αδένας που δημιουργεί και παράγει ορμόνες που ρυθμίζουν διάφορες λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος, όπως το μεταβολισμό. Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στο λαιμό. Όταν ο θυρεοειδής παράγει είτε μεγαλύτερη ποσότητα, είτε μικρότερη από αυτές τις ορμόνες, τότε μιλάμε για διαταραχή του θυρεοειδή.

Ο θυρεοειδής αδένας εκκρίνει 2 μεταβολικές ορμόνες: την Τ3 και την Τ4. Η εντολή για την έκκριση αυτών των ορμονών προέρχεται από τον εγκέφαλο, μέσω της έκκρισης μίας άλλης ορμόνης, της TSH. Όταν οι τιμές της TSH είναι υψηλές, μας προμηνύει για υποθυρεοειδισμό ενώ όταν είναι χαμηλές τότε έχουμε να κάνουμε με υπερθυρεοειδισμό.

Ποιες είναι οι διαταραχές του θυρεοειδή;

Υπάρχουν διάφοροι τύποι διαταραχών του θυρεοειδή και η συχνότητα εμφάνισής τους είναι μεγαλύτερη σε γυναίκες απ’ ότι σε άνδρες.

Οι συχνότερες διαταραχές του θυρεοειδή είναι

• Ο υπερθυρεοειδισμός
• Ο υποθυρεοειδισμός
• Οι όζοι θυρεοειδούς
• Η βρογχοκήλη
• Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto
• Nόσος Graves

Ποια είναι τα συμπτώματα του θυρεοειδή;

Ανάλογα με τη διαταραχή του θυρεοειδή που έχει ο ασθενής, τα συμπτώματα διαφέρουν. Κάποια από τα συμπτώματα που συνδέονται με το θυρεοειδή και δεν πρέπει να αμελήσετε είναι:

• Κόπωση
• Τριχόπτωση
• Αύξηση ή απώλεια βάρους
• Ευαισθησία στο κρύο ή μειωμένη αντοχή στη ζέστη
• Διαταραχές περιόδου

Ο θυρεοειδής είναι ένας αδένας ο οποίος εμπλέκεται στη ρύθμιση του μεταβολισμού. Ανάλογα με την κατάσταση π.χ. κατάσταση ηρεμίας ή έντονη άσκηση, ο θυρεοειδής προσαρμόζει τη λειτουργία του για να επάγει τον μεταβολισμό. Έτσι και σε περιόδους στρες ή στεναχώριας αυξάνει τη λειτουργία του, ενώ όταν μπαίνουμε σε κατάσταση ηρεμίας υπολειτουργεί και κατά συνέπεια ρίχνει τον μεταβολισμό.

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς;

Ο θυρεοειδής επηρεάζεται από πολλές παραμέτρους και η δυσλειτουργία του μπορεί να οφείλεται σε :

• Έλλειψη βιταμίνης D
• Έλλειψη ιωδίου
• Έλλειψη σεληνίου
• Αντίσταση στην ινσουλίνη και γενικά κάποιο μεταβολικό σύνδρομο
• Στρες
• Ορισμένα φάρμακα

Πώς εκδηλώνεται ο υπερθυρεοειδισμός;

Ο υπερθυρεοειδισμός εκδηλώνεται συχνά με συμπτώματα όπως υπερένταση, νευρικότητα, εξόφθαλμο (δηλαδή μάτια που βγαίνουν προς τα έξω), απώλεια βάρους, υπερδιέγερση, μειωμένη αντοχή στη ζέστη, ταχυκαρδία. Η πιο συχνή αιτία υπερθυρεοειδισμού είναι η νόσος Graves. Η νόσος Graves είναι μία αυτοάνοση διαταραχή η οποία έχει ως αποτέλεσμα την υπερπαραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών και την υπερλειτουργία του αδένα. Είναι πιο συχνή σε γυναίκες πριν τα 40 έτη, και έχει συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού, όπως για παράδειγμα τη μειωμένη ανοχή στη ζέστη, την ευερεθιστότητα, το άγχος, το τρέμουλο, τη διόγκωση του θυρεοειδούς, τις ταχυπαλμίες και άλλα.

Συχνό σύμπτωμα το οποίο βοηθάει να διακρίνουμε τον υπερθυρεοειδισμό και τον υπερθυρεοειδισμό Graves είναι ο εξόφθαλμος, δηλαδή το πρήξιμο στην περιοχή γύρω από τα μάτια και η φλεγμονή στους μύες και τους ιστούς γύρω από τα μάτια.

Η θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού περιλαμβάνει φάρμακα (προπυλθειουρακίλη, μεθιμαζόλη και καρβιμαζόλη) που καταστέλλουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς, το ραδιενεργές ιώδιο ή τη χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση του αδένα.

Πώς εκδηλώνεται ο υποθυρεοειδισμός;

Από την άλλη, ο υποθυρεοειδισμός εμφανίζεται με τα αντίθετα συμπτώματα, δηλαδή κόπωση, μειωμένη ενέργεια, ευαισθησία στο κρύο, μελαγχολία και αύξηση του βάρους. Ο υποθυρεοειδισμός είναι μια διαταραχή κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει επαρκή ποσότητα συγκεκριμένων σημαντικών ορμονών.

Τι είναι το Hasimoto;

Είναι αυτοάνοσο νόσημα στο οποίο το ανοσοποιητικό επιτίθεται στον θυρεοειδή. Το αποτέλεσμα είναι η μειωμένη παραγωγή των ορμονών του θυρεοειδή. Είναι μια μορφή υποθυρεοειδισμού, η οποία χαρακτηρίζεται από εξάντληση, αύξηση βάρους, δυσκοιλιότητα, έλλειψη συγκέντρωσης, αίσθημα παλμών, διαταραχές στη διάθεση, τριχόπτωση και πόνους στους μύς και τις αρθρώσεις.

Το σελήνιο έχει φανεί ότι εμπλέκεται στη φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς, ενώ η έλλειψή του συνδέεται με διαταραχές. Στο Hashimoto είναι μειωμένα τα επίπεδα του σεληνίου, και η αναπλήρωσή του έχει δείξει να μειώνει τα αυτο-αντισώματα και να βελτιώνει τα συμπτώματα της νόσου.

Παρόλα αυτά το σελήνιο έχει πολύ στενό θεραπευτικό εύρος, πράγμα το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι παραπάνω ποσότητα από την ενδεδειγμένη μπορεί να οδηγήσει σε τοξικότητα. Έτσι, εάν παίρνετε συμπλήρωμα σεληνίου αποφύγετε την ταυτόχρονη λήψη μεγάλων ποσοτήτων τροφίμων που έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε σελήνιο, όπως τα στρείδια, τα καρύδια Βραζιλίας, φιστίκια, τα αυγά, οι σαρδέλες, οι ηλιόσποροι, το στήθος κοτόπουλου, τα μανιτάρια Shiitake, ο τόνος, το μαγειρεμένο καφέ ρύζι και το λευκό ψωμί.

Ως συνιστώμενη ημερήσια δόση σεληνίου έχουν οριστεί τα 55 μg (μικρογραμμάρια) ενώ ανώτατο ασφαλές όριο είναι τα 400 μικρογραμμάρια.

Τι είναι οι όζοι θυρεοειδούς;

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου αναπτύσσονται όζοι στον θυρεοειδή. Πρόκειται για μικρά εξογκώματα με υγρό. Ενώ οι περισσότεροι όζοι δεν είναι ανησυχητικοί, μπορεί να είναι κακοήθεις, οπότε χρειάζεται να αναζητάτε τη συμβουλή γιατρού, ειδικά αν οι όζοι θυρεοειδούς συνοδεύονται από πόνο.

Συνήθως, οι όζοι του θυρεοειδούς δεν συνοδεύονται από συμπτώματα. Επισκεφθείτε το γιατρό σας αν παρατηρήσετε πως οι όζοι είναι ορατοί ή αισθητοί, ή ο λαιμός σας φαίνεται πρησμένος. Εκείνος θα σας ενημερώσει για τη θεραπεία που θα χρειαστεί – είτε πρόκειται για φαρμακευτική αγωγή ή θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προτείνει να γίνει αφαίρεση θυρεοειδούς.

Τι είναι η βρογχοκήλη;

Άλλη μία διαταραχή του θυρεοειδούς είναι η βρογχοκήλη, η οποία γίνεται εύκολα αντιληπτή καθώς παρουσιάζεται πρήξιμο στον λαιμό στη θέση του θυρεοειδούς. Οι βρογχοκήλες οφείλονται συνήθως στην υπερλειτουργία ή στην υπολειτουργία του θυρεοειδούς, ή σε όζους που δημιουργούνται μέσα στον θυρεοειδή. Μερικά από τα συμπτώματα είναι το αίσθημα σφιξίματος στον λαιμό, η δυσκολία στην αναπνοή και στην κατάποση καθώς και ο διογκωμένος θυρεοειδής ο οποίος γίνεται εύκολα αντιληπτός με το μάτι.

Υπάρχουν εξετάσεις για τον θυρεοειδή;

Για την εξέταση του θυρεοειδή, αρχικά απαιτούνται ορισμένες εξετάσεις αίματος. Οι εξετάσεις λειτουργίας του θυρεοειδή μέσω λήψης αίματος, πραγματοποιούνται για τη διαπίστωση της καλής ή μη λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα. Οι διαθέσιμες εξετάσεις περιλαμβάνουν τα T3, T3RU, T4 και TSH.

Στην περίπτωση που τα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών παρουσιάσουν ανησυχητικές ενδείξεις, ο ιατρός, δύναται να συστήσει ευρείες εξετάσεις θυρεοειδή, όπως η δοκιμασία T4 ή η ορμόνη διέγερσης θυρεοειδούς (TSH). Εάν τα αποτελέσματα αυτά επανέλθουν σε μη φυσιολογικές τιμές, ο γιατρός σας θα δώσει περαιτέρω εξετάσεις για να εντοπίσει την αιτία του προβλήματος.

Εάν οι εξετάσεις θυρεοειδή δείξουν ότι ο θυρεοειδής αδένας είναι υπερδραστήριας ή ανενεργός, μπορεί να χρειαστεί μια ακόμα εξέταση, το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς.

Υπάρχουν συμπληρώματα για την ομαλή λειτουργία του θυρεοειδή; 

Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη διατροφή που να θεωρείται 100% ιδανική για την αντιμετώπιση του θυρεοειδούς. Σε κάθε περίπτωση, η υγιής και ισορροπημένη διατροφή αποτελούν τις βασικές συμβουλές για την καλή υγεία του θυρεοειδούς. Παρακάτω, θα μελετήσουμε ορισμένες βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, που σύμφωνα με έρευνες, συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία του θυρεοειδούς.

Ιώδιο & θυρεοειδής

Το ιώδιο αποτελεί μια ιδιάζουσα περίπτωση για τον θυρεοειδή και θα το δούμε παρακάτω. Πιο συγκεκριμένα, εάν έχετε ομαλή λειτουργία θυρεοειδούς, το ιώδιο είναι απαραίτητο, καθώς απαιτείται για την παραγωγή θυροξίνης.

Εάν, όμως, λαμβάνετε λεβοθυροξίνη για υποθυρεοειδισμό (υπολειτουργία του θυρεοειδούς) ή για βρογχοκήλη (πρήξιμο του θυρεοειδούς), δεν χρειάζεται να λαμβάνετε συμπληρώματα ιωδίου.

Εάν πάλι λαμβάνετε θεραπεία για υπερθυρεοειδισμό (υπερδραστήριος θυρεοειδής), η λήψη συμπληρώματος ιωδίου δεν είναι απαραίτητη και μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση. Κατά συνέπεια, παρατηρούμε πως η επιπλέον λήψη ιωδίου μπορεί να εξουδετερώσει τα οφέλη των αντιθυρεοειδικών φαρμάκων που λαμβάνει ένας ασθενής.

Σελήνιο & θυρεοειδής

Το σελήνιο μπορούμε να το αντλήσουμε από τα καρύδια Βραζιλίας, τον τόνο, τις σαρδέλες, τα αυγά και τα όσπρια (π.χ. φασόλια, ρεβίθια, φακές). Οι έρευνες έχουν δείξει πως αυτές οι τροφές είναι ζωτικής σημασίας για τη δημιουργία του πιο ενεργού Τ3 από το Τ4. Ως προς τις έρευνες, υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ του σεληνίου και ασθενείς με ήπια οφθαλμική νόσο του θυρεοειδούς. Πιο συγκεκριμένα, οι έρευνες έχουν δείξει πως τα συμπληρώματα σεληνίου έχουν θετική επίδραση στην οφθαλμική νόσο του θυρεοειδούς.

Βιταμίνη D & θυρεοειδής

Μεγάλος όγκος ερευνών έχουν δείξει πως τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D σχετίζονται με διαταραχές του θυρεοειδούς, ακόμα και με τον καρκίνο του θυρεοειδούς.

Σίδηρος & θυρεοειδής

Για τη δημιουργία των Τ4 και Τ3 από τον θυρεοειδή, απαιτείται η «συνδρομή» του σιδήρου. Μια βιβλιογραφική ανασκόπηση διαπίστωσε πως η έλλειψη σιδήρου έχει συνάφεια με τον υποθυρεοειδισμό, ειδικότερα σε έγκυες γυναίκες.

Ωστόσο, όπως και για το Ιώδιο, θα πρέπει να προσέξετε ορισμένα πράγματα αναφορικά με τον σίδηρο σε σχέση με τον θυρεοειδή. Μορφές σιδήρου, όπως ο θειικός σίδηρος, μπορεί να επηρεάσουν την απορρόφηση της θυροξίνης, γι’ αυτό το λόγο συστήνεται ένα διάστημα τεσσάρων ωρών μεταξύ της λήψης θυροξίνης και του σιδήρου.

💡 Αν και αρκετές φορές υπάρχει η πεποίθηση πως μεγάλες δόσεις ορισμένων συμπληρωμάτων κάνουν καλό, η υπέρβαση της ημερήσιας συνιστώμενης πρόσληψης μπορεί να προκαλέσει σε αρκετές περιπτώσεις σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία του θυρεοειδούς. Ως εκ τούτου, δε θα πρέπει να καταναλώνετε βιταμίνες ή συμπληρώματα σε υψηλές δόσεις, εκτός εάν σας το ζητήσει ο γιατρός σας. Επιπλέον, θα πρέπει να τον συμβουλεύεστε πριν ξεκινήσετε ένα συμπλήρωμα διατροφής.

Θυρεοειδής & Αντιμετώπιση

Ο μεταβολισμός ρυθμίζεται από τον θυρεοειδή. Η βασική επιδίωξη λοιπόν είναι να διατηρείται υγιής ώστε να λειτουργεί σωστά ο θυρεοειδής αδένας. Ανάλογα με τη διαταραχή του θυρεοειδή, η θεραπεία και η αντιμετώπιση ποικίλλει. Χορηγείται θεραπεία με Τ3 ή Τ4 και ο ασθενής συμβουλεύεται να λαμβάνει ορισμένα διατροφικά στοιχεία. Δεν υπάρχουν εξακριβωμένες μελέτες σχετικά με τη διατροφή στις διαταραχές του θυρεοειδή, εκτός από την επαρκή πρόσληψη ιωδίου που είναι απαραίτητη αλλά σπάνια συναντάμε έλλειψή του στις αναπτυγμένες χώρες.

Σύμφωνα με έρευνες, χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D μπορεί να παίξουν ρόλο στις διαταραχές του θυρεοειδή. Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D για παράδειγμα έχει συσχετιστεί με τη θυρεοειδίτιδας Hashimoto, τον υποθυρεοειδισμός και τη νόσο του Graves, που χαρακτηρίζεται από υπερδραστήριο θυρεοειδή. Ακόμα, είναι σημαντική η επαρκής πρόσληψη σεληνίου, όπως αναφερθήκαμε και παραπάνω, είτε μέσω της διατροφής είτε μέσω συμπληρώματος, μέσα στα επιτρεπτά όρια πάντα, αφού διασφαλίζει τη μείωση των αυτό-αντισωμάτων που επιτίθενται στον θυρεοειδή.

Επιμέλεια Άρθρου: Ομάδα Pharm24.gr