Τυμπανισμός: Τι είναι & πώς να ανακουφιστείτε άμεσα

Ο τυμπανισμός είναι μια κατάσταση του οργανισμού κατά την οποία συσσωρεύονται αέρια στο στομάχι ή το έντερο. Πολλοί άνθρωποι έρχονται αντιμέτωποι με τυμπανισμό του εντέρου που, ενώ είναι ενοχλητικός, δεν είναι απειλητικός για τη υγεία.

Πιο σπάνια, ο τυμπανισμός μπορεί να είναι ένδειξη κάποιας πιο σοβαρής πάθησης, γι’ αυτό, αν τα συμπτώματα επιμένουν, καλό είναι να συμβουλευτείτε τον ιατρό σας.

Ευτυχώς, τις περισσότερες φορές, μικρές αλλαγές στον καθημερινό τρόπο ζωής, λύνουν το πρόβλημα. Ας δούμε τι προκαλεί τον τυμπανισμό και τι μπορείτε να κάνετε για να ανακουφιστείτε άμεσα από τα επίπονα συμπτώματα.

Ποια είναι τα συμπτώματα του τυμπανισμού;

Όταν έχουμε τυμπανισμό, τα αέρια παγιδεύονται στην κοιλιά ή το έντερο με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε δυσφορία ή και πόνο. Τα συμπτώματα που μπορεί να αντιληφθείτε είναι:

• Συχνά αέρια (με δυσοσμία)
• κοιλιακή δυσφορία, πόνος
• κοιλιακά βουητά (βορβορυγμοί)
• κράμπες
• φούσκωμα

Τι προκαλεί τυμπανισμό;

Ο τυμπανισμός μπορεί να αποτελεί αιτία διαφορετικών καταστάσεων, είτε διατροφής, είτε ύπαρξης υποκείμενου νοσήματος, είτε ακόμα και από την κατάποση αέρα.

Διατροφή

Τα συστατικά ορισμένων τροφίμων, όπως τα σάκχαρα, τα άμυλα και οι ίνες ευθύνονται για τον τυμπανισμό. Όταν ο οργανισμός δε μπορεί να τα αφομοιώσει πλήρως, δημιουργούνται αέρια καθώς περνούν από το παχύ έντερο. Κάποια από αυτά τα τρόφιμα είναι:

• Τα λαχανικά, όπως λάχανο, κρεμμύδια και λαχανάκια Βρυξελλών
• Τα δημητριακά, όπως σιτάρι ή βρόμη
• Τα όσπρια, όπως τα φασόλια και οι φακές περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες που κάποιες φορές αφομοιώνονται με δυσκολία. Όταν οι σύνθετοι υδατάνθρακες φτάσουν στο κατώτερο έντερο, τα βακτήρια τρέφονται με αυτούς και παράγουν αέρια
• Τα γαλακτοκομικά προϊόντα
• Η μαγιά σε προϊόντα όπως το ψωμί
• Τεχνητά γλυκαντικά: Για μερικούς ανθρώπους, η κατανάλωση γλυκαντικών όπως η σορβιτόλη οδηγεί σε τυμπανισμό στην κοιλιά. Η σορβιτόλη και άλλα αντίστοιχα γλυκαντικά συναντώνται σε τσίχλες και γλυκά χωρίς ζάχαρη
• Ανθρακούχα ποτά: Τα ανθρακούχα ποτά και η μπύρα είναι συχνά υπεύθυνα για τον τυμπανισμό του εντέρου

Καταστάσεις και παθήσεις που επηρεάζουν το έντερο:

• Δυσανεξία στη λακτόζη: Κάποιοι άνθρωποι δε διαθέτουν τα ένζυμα που χρειάζονται για τη διάσπαση της λακτόζης. Έτσι, τα βακτήρια τρέφονται με τη λακτόζη και παράγονται αέρια. Λακτόζη περιέχουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το γάλα.
• Κοιλιοκάκη: Κοιλιοκάκη είναι η δυσανεξία στη γλουτένη. Οι άνθρωποι με κοιλιοκάκη βιώνουν τυμπανισμό έπειτα από κατανάλωση προϊόντων με γλουτένη όπως το ψωμί.
• Φάρμακα και Συμπληρώματα φυτικών ινών: Ορισμένα φάρμακα όπως αντιόξινα, οπιοειδή, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, μπορεί να επηρεάσουν την επένδυση του στομάχου ή την ταχύτητα που κινείται η τροφή στο έντερο. Επίσης, ορισμένα συμπληρώματα διατροφής με φυτικές ίνες μπορεί να προκαλέσουν τυμπανισμό καθώς οι φυτικές ίνες  εισέρχονται στον οργανισμό πιο γρήγορα απ’ ό,τι συνήθως.
• Ελκώδης κολίτιδα, πέτρες στη χολή, δυσκοιλιότητα, κάποια εντερική λοίμωξη ή αν παίρνετε κάποια αγωγή με αντιβιοτικά ή υπακτικά.
• Η εγκυμοσύνη, η ενδομητρίωση και το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο μπορούν είτε να δημιουργήσουν, είτε να επιδεινώσουν το πρόβλημα
• Το άγχος: Το άγχος μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο συνεργάζεται ο εγκλεφαλος και το έντερο με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της πέψης προκαλώντας φούσκωμα και αέρια.

Κατάποση αέρα

Μια περίεργη αλλά αρκετά συχνή αιτία πρόκλησης τυμπανισμού, είναι η κατάποση αέρα. Καθημερινά, καταναλώνουμε αέρα, μαζί με το φαγητό και διάφορα ροφήματα. Αυτή η ποσότητα που καταναλώνεται είναι μικρή.

Η υπερβολική κατάποση αέρα προκαλεί έντονο τυμπανισμό, με σύνηθες σύμπτωμα το ρέψιμο. Οι λόγοι που μπορεί κάποιος να καταπιεί περισσότερο αέρα, είναι:

• το μάσημα τσίχλας
• κάπνισμα
• πιπίλισμα αντικειμένων, όπως π.χ. στυλό
• κατανάλωση ανθρακούχων ποτών
• γρήγορη κατανάλωση φαγητού και ποτού

Πώς πετυχαίνουμε άμεση ανακούφιση από τον τυμπανισμό;

Ένας τρόπος για να ανακουφιστείτε άμεσα από τον τυμπανισμό είναι η κατανάλωση βοτάνων όπως:

• Μέντα
• Μελισσόχορτο
• Τζίντζερ
• Χαμομήλι
• Μάραθος
• Αγγελική ρίζα (root Angelica)

Μέντα

Από παλιά, η μέντα χρησιμοποιείται για την ανακούφιση προβλημάτων του πεπτικού συστήματος. Οι φυτικές ενώσεις της μέντας χαλαρώνουν το έντερο, γεγονός που μπορεί να ανακουφίσει τους εντερικούς σπασμούς – καθώς και το φούσκωμα και τον πόνο που μπορεί να τους συνοδεύουν. Μάλιστα, έχει συνδεθεί η δράση της και με πιο σοβαρές παθήσεις, όπως το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου.

Μελισσόχορτο

Παραδοσιακά, το μελισσόχορτο χρησιμοποιείται για την ανακούφιση ήπιων προβλημάτων του πεπτικού, όπως είναι το φούσκωμα και τα αέρια. Σε μορφή συμπληρώματος, το μελισσόχορτο αποτελεί βασικό συστατικό για την καλή πέψη, συμβάλλοντας παράλληλα στους πόνους της κοιλιάς και τη δυσκοιλιότητα.

Τζίντζερ

Πολύ δημοφιλές βότανο το τζίντζερ, όσον αφορά την αντιμετώπιση προβλημάτων του πεπτικού, με σημαντικές δράσεις στη ναυτία και τον εμετό. Ως προς το φούσκωμα και τον τυμπανισμό, το τζίντζερ, συμβάλλει στην αντιμετώπιση προβλημάτων του πεπτικού και στη διευκόλυνση της πέψης.

Σύμφωνα με έρευνες, τα συμπληρώματα με τζίντζερ και αγκινάρα φέρεται να συμβάλλουν στην καλύτερη κίνηση της τροφής μέσω του εντερικού σωλήνα και μειώνουν τις πεπτικές διαταραχές.

Χαμομήλι

Ένα από τα πιο δημοφιλή ροφήματα για την αντιμετώπιση και καταπράυνση από ενοχλήσεις του πεπτικού. Ορισμένες δοκιμαστικές μελέτες έχουν διαπιστώσει πως το χαμομήλι αποτρέπει τις βακτηριακές λοιμώξεις από το Helicobacter pylori, οι οποίες αποτελούν αιτία έλκους στομάχου και σχετίζονται με το φούσκωμα.

Μάραθος

Άλλο ένα βότανο με σημαντικές ιδιότητες για την υγεία του πεπτικού είναι ο μάραθος. Τα συμπληρώματα και το τσάι με μάραθο συμβάλλουν στην αντιμετώπιση διαφόρων πεπτικών διαταραχών, όπως η δυσκοιλιότητα, ο τυμπανισμός, το φούσκωμα, τα αέρια και τα έλκη.

Αγγελική ρίζα (root Angelica)

Το συγκεκριμένο βότανο φέρεται να βοηθάει στην καταπράυνση της γαστρικής οξύτητας και της δυσκοιλιότητας. Το εκχύλισμα του φυτού χρησιμοποιείται εξίσου για τη διευκόλυνση της πέψης.

Ορισμένες πηγές υποστηρίζουν ότι η αγγελική ρίζα δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες σχετικά με την ασφάλειά της. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τον προσωπικό σας ιατρό πριν καταναλώσετε το συγκεκριμένο βότανο.

Εκτός των παραπάνω βοτάνων, μπορείτε να καταναλώνετε υδατάνθρακες που αφομοιώνονται ευκολότερα από τον οργανισμό, όπως μπανάνες, εσπεριδοειδή, σταφύλια, μαρούλι, ρύζι και γιαούρτι, κουρκουμά. Θα σας προσφέρουν εξίσου άμεση ανακούφιση από το φούσκωμα και τον τυμπανισμό.

Συμβουλές για αντιμετώπιση τυμπανισμού στην κοιλιά

Όπως είπαμε και πριν, μικρές αλλαγές στην καθημερινότητα μπορούν να στοχεύσουν κατευθείαν στην αιτία του προβλήματος και να συμβάλλουν σε μια ποιοτικότερη ζωή. Ενώ δεν υπάρχουν προϊόντα που μπορούν να δημιουργήσουν επίπεδη κοιλιά, υπάρχουν συμπληρώματα με προβιοτικά που μπορούν να σας απαλλάξουν από το φούσκωμα. Τα tips των ειδικών είναι να:

• Τρώτε μικρά και συχνά γεύματα αντί για τρία μεγάλα. Για παράδειγμα, 4-6 γεύματα καθημερινά, είναι ένας καλός αριθμός.
• Μασάτε αργά και αρκετές φορές την τροφή πριν την κατάποση. Η πέψη ξεκινά από το στόμα.
• Αποφεύγετε τις τσίχλες και τα ανθρακούχα ποτά με τα οποία καταναλώνετε περισσότερο αέρα.
• Αν καπνίζετε, έχετε έναν ακόμα λόγο για να το διακόψετε, καθώς και με αυτό καταπίνετε αέρα.
• Προτιμήστε γαλακτοκομικά χωρίς λακτόζη ή με μικρότερη περιεκτικότητα λακτόζης.
• Να ασκείστε τακτικά. Η σωματική άσκηση ενισχύει τη λειτουργία του πεπτικού συστήματος, συμβάλλοντας  στη μείωση των αερίων και του φουσκώματος.
• Πάρετε  προβιοτικά. Ορισμένα προβιοτικά, όπως ο Lactobacillus και το Bifidobacterium, μπορούν να προωθήσουν την ομαλή πέψη, η οποία μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των αερίων.
• Επιλέξτε φασόλια που έχουν υποστεί ζύμωση (miso) πριν το μαγείρεμα. Έχουν λιγότερες διαλυτές φυτικές ίνες και μπορούν να μειώσουν τον τυμπανισμό.

Επιμέλεια Άρθρου: Μπουλού Χαρά,

BSc, MSc Διαιτολόγος – Διατροφολόγος & Χημικός Τροφίμων